به گزارش خبرگزاری بسیج، روند صعودی هفته‌های اخیر قیمت‌ها در بازار ارز و طلا موجب شد تا قیمت دلار روزانه رکوردهای جدیدی را ثبت کند و در روزهای اخیر به سقف ۳۰ هزار تومان رسید به موازات آن قیمت دلار و سایر ارزها در صرافی‌ها نیز افزایش یافت.
با این حال از ابتدای هفته جاری روند نزولی قیمت ارز آغاز شد و در سه روز اخیر دلار باکاهش قیمت به کانال ۲۷ هزار تومان بازگشته است. فعالان بازار ارز دلایل مختلفی را برای توقف روند صعودی قیمت ارز بیان می‌کنند که از جمله آن اتفاقات سیاسی روزهای اخیر آمریکا است.
بررسی روند بازار ارز نشان می‌دهد که مهمترین علت نزولی شدن قیمت ارز، اشباع قیمتی ایجاد شده در بازار است زیرا تقاضای معاملاتی موجود در بازار در حدود ۳۰ هزار تومان به حداقل رسیده و تقریبا مبادله‌ای در این قیمت انجام نشد.
همین اتفاق موجب شد تا ریزش قیمت ارز آغاز شود پالس‌های مثبت عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در توقف روند صعودی بازار نیز موثر بود و توان بازار را برای عبور از سد ۳۰ هزار تومان تخلیه کرد.
تنها شرط موقت در تداوم روند کاهشی قیمت ارز در شرایط فعلی کنترل تقاضای سوداگرانه و همچنین ایجاد اشباع عرضه در بازار است. بانک مرکزی برای کنترل تقاضای سوداگرانه در ماه‌های اخیر تلاش خاصی را انجام نداده و عمدتا رویکرد متولی بازار ارز بر بازگشت ارزهای صادراتی به کشور بوده تا از طریق آن بتواند عرضه ارز را در بازار افزایش دهد.
روند بازار نشان می‌دهد که با وجود تداوم افزایش عرضه ارز، بازارساز نتوانسته قیمت را در بازار کنترل کند. افت شاخص بورس نیز فشار خروج نقدینگی را از بازار سرمایه افزایش داده است و همین تقاضای سرمایه‌ای دلار را افزایش داده که بعید به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی بازار‌ها، بانک مرکزی بتواند عواقب آن را بر بازار ارز کاهش دهد.
ادامه افزایش قیمت طلا در بازار
روند صعودی قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز با افزایش قیمت ارز ادامه داشت. علاوه‌بر آن افزایش تقاضا در این بازار شیب صعودی قیمت‌ها را افزایش داده به نحوی که حتی در برخی از روزها با کاهش قیمت ارز، قیمت طلا نیز کاهش یافته اما بلافاصله به ریل صعودی خود بازگشته است. به نحوی که طبق اعلام رئیس اتحادیه طلا و جواهر حباب قیمت سکه از یک میلیون تومان هم عبور کرده است. گرچه روند افزایش قیمت طلای جهانی نیز در افزایش قیمت طلا و سکه بسیار موثر است به گونه‌ای که از ابتدای شیوع کرونا بهای جهانی طلا بیش از ۴۰۰ دلار افزایش داشته است.
با این حال بررسی بازار نشان می‌دهد که افزایش قیمت طلا در بازار جهانی اثر بیشتری بر بازار ایران داشته است که کاهش قیمت طلا بر قیمت‌ها در بازار طلا اثر کاهشی کمتری داشته است که دلیل اصلی آن رشد تقاضا در بازار بود.
لزوم برنامه‌ریزی بانک مرکزی برای کنترل تقاضا در بازار ارز
روند بی‌اثری عرضه در قیمت ارز، سکه و طلا نشان می‌دهد که بانک مرکزی باید بیش از گذشته به استفاده از ابزارهای متنوع مالی برنامه‌ریزی کند. زیرا بانک مرکزی لازم است با نظارت بیشتر بر بانک‌ها و همچنین بهبود سیاست‌گذاری پولی و مالی روند نابسامان خلق نقدینگی در بازار را کنترل کند.
همچنین اخذ مالیات از معاملات طلا و ارز در کوتاه مدت می‌تواند فشار تقاضا بر این دو بازار را بکاهد. با این حال در بلندمدت نیز لازم است روش‌های کنترل و هدایت نقدینگی اجرایی شود تاکنون دولت به کنترل و هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد بی‌توجهی کرده، از این‌رو لازم است برای کاهش فشار تقاضای ارز فشار هدایت نقدینگی بر بازار ارز کاسته شود.
یکی از نمونه‌های افزایش فشار نقدینگی و تقاضا ارز در بازار تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی از بازار در سال ۹۹ است. دولت برای سال ۹۹ از محل فروش نفت خام برای تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی حدود ۶ میلیارد دلار اختصاص داد اما برآیند فروش نفت ایران در ۶ ماه ابتدایی سال نشان می‌دهد که فروش نفت ایران کمتر از یک میلیارد دلار بوده است که طبق اعلام مسئولان دولتی در شش ماهه ابتدایی سال حدود ۳ میلیارد دلار ارز ترجیحی تامین شده و با توجه به ناکافی بودن منابع ارزی داخلی، این مقدار ارز از بازار تامین شده است.
آنا/