به گزارش خبرگزاری بسیج، مستنصر قلی‌نژاد سرپرست هیأت باستان شناسی در دهستان زیرکوه امروز یکشنبه با اعلام این خبر تصریح کرد: مناطق شرقی ایران تا امروز آن گونه که باید مورد مطالعه و بررسی روشمند و گسترده باستان‌شناسی قرار نگرفته است.
وی افزود: از این رو شناسایی و بررسی باستان‌شناسی شرق کشور برای درک بهتر تغییرات فرهنگی- تاریخی، یافتن روابط منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای به خصوص با مناطق سیستان، شمال خراسان و تهیه نقشه جامع باستان شناسی کشور ضروری به نظر می‌رسد.
این باستان شناس،با بیان اینکه بخش‌های زهان و شاسکوه در شهرستان زیرکوه در سال‌های گذشته مورد بررسی قرار گرفت خاطر نشان ساخت: در ادامه این بررسی‌ها در اردیبهشت ماه سال جاری طرح بررسی باستان‌شناسی دهستان زیرکوه در بخش مرکزی این شهرستان شروع شد.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی در دهستان زیرکوه اظهار داشت: با توجه به نبود برنامه‌های بررسی و شناسایی باستان‌شناسی در منطقه تا به حال در این دهستان تنها 5 اثر شناسایی و ثبت شده که این آثار مربوط به دوران اسلامی - از قرن پنجم تا دوران قاجار- است.
قلی‌نژاد گفت: با بررسی‌ها و پیمایش‌های انجام‌شده در سال جاری - در مناطق کویری، کوهستانی و کوهپایه ای- 63 اثر ارزنده از دوران پیش از تاریخی تا دوران اسلامی شناسایی و یافت شد که پراکنش آثار تاریخی یافت‌شده عمدتا در نواحی کوهپایه‌ای و دشت است.
وی اظهار داشت: مهمترین محوطه‌ها و آثار یافت شده این دهستان را آثاری چون آسیاب ها (15 مورد)، قلعه‌ها (14 مورد)، تپه و محوطه (12 مورد)، قبرستان‌ها (11 مورد)، کوره‌های ذوب (3 مورد)، حوض انبار (3 مورد)، غار (2مورد) و سنگ نگاره، بند و معدن (1مورد) تشکیل می‌دهند.
قلی‌نژاد تصریح کرد: آثار شناسایی شده بیشتر مربوط به دوران میانه و متاخر اسلامی است که نشان از رونق و آبادانی این مناطق در دوران پس از اسلام دارد.
این باستان‌شناس تأکید کرد: متاسفانه بیشتر بقایای این آثار به علت توجه و مراقب‌نکردن افراد محلی، نبود آگاهی‌بخشی، فرسایش‌های آبی- خاکی و بیابان‌زایی و بروز حوادث ناگوار طبیعی در طی زمان - به خصوص زمین لرزه‌های رخ داده در منطقه در قرن اخیر و بروز خشکسالی و بحران های آبی- بکلی تخریب و یا در معرض نابودی قرار گرفته‌اند که این روند ویرانی در مورد آثار بجا مانده همچنان ادامه دارد.
سرپرست هیأت کاوشهای باستان‌شناسی در دهستان زیر کوه گفت: علاوه بر وجود آثار تاریخی و باستانی منطقه برای مطالعه و پژوهش، مناطق بکر و پرجاذبه چون کویر های همت آباد و آهنگران، روستاهای گردشگری گزخت و تجنود، غارهای طبیعی، درختان کهنسال و خانه‌های ارگانیک عشایری از دیگر پتانسیل‌ها و توانایی‌های منطقه زیرکوه برای جذب گردشگر به شمار می‌روند.
دهستان زیرکوه با 1829 کیلومتر مربع مساحت به مرکزیت حاجی‌آباد در بخش مرکزی شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی واقع شده است. دهستان زیرکوه با توجه به موقعیت جغرافیایی (کوهستانی، نیمه کوهستانی و کویری) و زیست بوم متنوع، گونه های مختلف فرهنگی و زیستی را در خود جای داده است و جمعیت بیشتر این دهستان را مردمان یکجانشین تشکیل می‌دهند که در کنار این گروه‌های ساکن در شهر و روستاها، گروه‌های عشایر نیز در این مناطق به صورت نیمه یکجانشین زندگی می‌کنند.