ایشان، انحراف کارهای تحقیقاتی و پایان نامه ها از نیازهای واقعی ایران را
نمونه ای از کمک به منحرف شدن حرکت علمی کشور برشمردند و در نمونه ای دیگر
در زمینه بدنام کردن این حرکت افزودند: فردی را به اسم دانشمند به کشور
دعوت می کنند و او با انتشار عکس تابلوی فروش پایان نامه ها در ایران
جوانان نخبه کشور را بدنام می کند؛ آیا اینگونه افراد واقعاً دانشمندند؟
منظور رهبر انقلاب چه کسی بود؟
مرداد
ماه سال گذشته، ریچارد استون، دبیر بخش بین‌الملل نشریه ساینس به دعوت
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و انجمن ترویج علم ایران به منظور تدریس در
کارگاه ژورنالیسم علمی و بازدید از مراکز علمی و پژوهشی به ایران سفر کرد.
وی در این سفر، ضمن دیدار با برخی دانشگران و سیاستگذاران توسعه علمی کشور
و روزنامه‌نگاران علمی، با وضع علم و پژوهش در ایران در عرصه‌های گوناگون
آشنا شد.
استون در چند مصاحبه، پیشرفت های جالب توجه کشورمان را در حوزه های مختلف علمی تحسین و با توجه به تجربیاتش، پیشنهادهایی برای برخی حوزه ها، بویژه در ژورنالیسم علمی مطرح کرد. استون پس از بازگشت، مقالات متعددی درباره افق های روشن توسعه علمی ایران منتشر کرد؛ از حوزه علوم پایه و افق های پیش روی طرح رصدخانه ملی گرفته تا توسعه انرژی هسته ای و مشکلات زیست محیطی ایران نظیر دریاچه ارومیه و یوزپلنگ آسیایی که با تلاش محققان ایرانی حل شدنی است.
اما
چهارشنبه 24 شهریور، مقاله متفاوتی از وضع توسعه علمی ایران به قلم ریچارد
استون در پایگاه اینترنتی مجله ساینس منتشر شد. او این بار در گفت وگو با
چند صاحب نظر دانشگر ایرانی و همین طور دلالان بازار غیرقانونی پایان نامه
ها به سراغ بازار زیرزمینی خرید و فروش رساله ها، تولید مقالات ISI و داده
سازی علمی در ایران رفته است و از دید یک ناظر بیرونی آفت های این فضا، علل
پیدایش و راهکارهای خروج از آن را بررسی کرده است. وی همه چیز را با دقتی
مثال زدنی و کاملا مستند ذکر کرده است؛ از جمله این که در گزارشش ذکر کرده،
یکی از دلالان به او گفته، بهای هر مقاله ISI حداقل 5 میلیون تومان (1660
دلار) است. دیتاها معتبرند و متخصص هر رشته مقاله را تایید می کند؛ یا این
که تخمین زده می شود، هر سال 5000 پایان نامه در دوره کارشناسی ارشد و
دکترا ـ یعنی حدود 10 درصد از کل پایان نامه هایی که در ایران دفاع می شوند
ـ از چنین بازاری تهیه می شود.