بر مبنای اظهارنظر مسئولان ارشد گمرک در جلسه‌ای که با حضور اعضای هیئت تحقیق و تفحص برگزار شده، نداشتن مجوز ثبت سفارش وزارت صنعت، به‌تنهایی به‌عنوان دلیل رسوب 45 درصد کالاهای وارداتی درگمرک‌مانده اعلام شده است.
همچنین مشکلات بانکی و اسنادی از جمله مشکل عدم انتقال مالکیت به‌عنوان دلیل 40 درصد کالاهای رسوبی عنوان شده است. از سوی دیگر 5 درصد مشکلات نیز به پایان یافتن مهلت ثبت سفارش و عدم تمدید آن مربوط است. همچنین سایر دلایل رسوب کالا در بنادر قبل از اظهار نیز سهم 10درصدی در چالش رسوب کالا را به‌عهده داشته‌اند.
واکنش تند وزارت صمت به نقش دستگاهها در رسوب کالا
بر این اساس اخیراً وزارت صنعت در حالی طی یک مکاتبه با رئیس کل گمرک عوامل رسوب کالا در بنادر را تشریح کرده که پیش از این مدیران گمرک دلیل (کالای موجود) یا رسوب 45 هزار کانتینر کالاها را به‌خاطر عدم صدور مجوز ثبت سفارش عنوان کرده بودند.
در یکی از مهمترین محورهای مکاتبه وزارت صنعت تأکید شده است، در صورت همکاری گمرک برای ایجاد یکپارچگی و تبادل اطلاعات، نیاز به تصمیمات خاص برای بلااثر کردن ضوابط و مقررات نیز نمی‌باشد.
گلایه از عدم‌همکاری در تبادل سیستمی اطلاعات
در بخشی از مکاتبه وزارت صمت با رئیس کل گمرک آمده است، استنباط کارشناسی این حوزه برای مسائل و مشکلات موجود در رویه‌های تجاری (ثبت سفارش تا ترخیص) و رسوب کالا در گمرکات موضوعاتی از قبیل عدمیکپارچگی اطلاعات، ضعف شدید و یا عدم همکاری در تبادل اطلاعات مورد نیاز، عدم لحاظ اطلاعات ثبت سفارش، تأمین ارز، اظهار گمرکی و کالای موجود در گمرک می‌باشد. چنانچه این همکاری از سوی گمرک صورت پذیرد، تقریباً تمام مشکلاتی که ریشه آن ناشی از عدم یکپارچگی و عدم تبادل اطلاعات می‌باشد، حل‌وفصل شده و علاوه بر جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی و خطاهای ناخواسته، نیاز به تصمیمات خاص برای بلااثر کردن ضوابط و مقررات نیز نمی‌باشد.
همچنین در بخش دیگری از مکاتبه تحلیلی وزارت صمت با گمرک آمده است؛ یکی از پیشنهادات ارائه‌شده امکان ترخیص کالاها بدون نیاز به اصلاح ثبت سفارش طبق ردیف تعرفه استنباطی گمرک است.
پیشنهاد ترخیص کالا بدون نیاز به اصلاح ثبت سفارش می‌تواند محل سوء استفاده باشد!
در صورت اجرای این رویه (با توجه به اینکه مجوز ورود بر اساس تعرفه و شرح کالای اعلام‌شده در ثبت سفارش از سوی دستگاه‌های اجرایی صادر شده)، هر گونه تغییر در تعرفه اظهار شده باعث تغییر در مجوزهای ورود شده و عدم اصلاح ثبت سفارش ممکن است تبعات متعددی (به‌ویژه در نیاز بازار، مقدار ارز، ضوابط فنی و…) در پی داشته باشد.
ضمن اینکه توجه به عدم ارتباط سیستمی بین سامانه جامع تجارت و سامانه گمرک، اجرای این پیشنهاد می‌تواندمحل سوء استفاده از جنبه‌های مختلف قرار گیرد؛ لذا تأکید می‌شود اجرای این پیشنهاد با همکاری سایر دستگاهها و لحاظ پیش‌شرط آن‌ها اجرایی شود، در غیر این‌صورت مسئولیت تبعات آتی بر عهده گمرک خواهد بود.