حسین آخانی، کارشناس محیط زیست و عضو هیئت علمی دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرگزاری بسیج گفت: ریزگرد ها که چند وقتی است کشور ما را با مشکل رو به رو کرده، منشاء داخلی و خارجی دارند.
وی با بیان اینکه دلیل بوجود آمدن این ریزگردها از هر دو منشاء داخلی و خارجی یک عامل است، یعنی دخالت بی رویه ای که در منابع آبی خاورمیانه صورت گرفته است، ادامه داد: البته بحث گرمایش زمین این موضوع را تشدید کرده و توسعه ی بی رویه در خاورمیانه که مصرف آب را افزایش داده است، در کنار سایر عوامل باعث شده که خاورمیانه در حال حاضر با خشکی رو به رو شود.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه میزان ریزگردها از منابع خارجی و داخلی در مقاطع مختلف می تواند متفاوت باشد، افزود: نمیتوان برای این آلایندها مرزبندی در نظر گرفت. متاسفانه کشور خود ما از جمله منشاء های آلایندهاست که نتیجه ی سیاست های غلط آبی است که موجب شده کانون های بسیار بزرگ آلایندها در خوزستان، سیستان، آذربایجان، اصفهان و حتی اراک بوجود آید.
آخانی ادامه داد: اینها در کنار سیاست های اشتباه و تغییر کاربری زمین ها و کاهش پوشش گیاهی و افزایش ورزش های آفرود این معضل را تشدید کرده است.
وی درخصوص اینکه سد سازی های ترکیه تا چه میزان در افزایش آلایندگی ها موثر باشد، گفت:
این که شما الان تعیین کنید دقیق چند درصد منشا داخلی یا خارجی دارد ممکن نیست چون منشاءهای این پدیده متغیر است و نمی شود با دقت آن را تعیین کرد ولی مسلم است در خاورمیانه به دلیل به هم خوردن توازن آبی ناشی از سدسازی‌های افراطی ترکیه، افغانستان، عراق و ایران مستعد تشکیل و ایجاد ریزگرد شده است. حالا بسته به شدت طوفان‌ها ممکن است میزان گرد و غبار تشکیل شده در کانون‌های ایران بیش از عراق یا سوریه باشد یا به عکس.
عضو هیئت علمی دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران افزود: در حقیقت نمی شود دقیق گفت در کدام روزها، منشاء غبار بیشتر داخلی است یا خارجی. ولی می توان گفت که گرد و غباری که شهرهای مختلف کشور را آلوده کرده است منشاء مشترک دارد و کانون‌های تولید ریزگرد و غبار داخل و خارج در آن شریکند.
وی در خصوص مشکلات پیش رو و اینکه راه حلی برای ریز گرد ها وجود دارد یا خیر گفت: در حال حاضر وضعیت آنقدر خراب است که نمی شود روی چاره فکر کرد. رقابت کشورهای منطقه در استفاده افراطی از منابع آبی جاری و زیرزمینی این فاجعه را ایجاد کرده است و مقداری بدبینانه اگر بگوییم با توجه به افزایش گرمای کره زمین، شدت گرد و غبار در آینده بیشتر هم می شود.
آخانی افزود: بسیاری از مناطق مسکونی تخلیه می‌شود و نهایتا با کمتر شدن مناطق مسکونی و فشار روی منابع آبی، شاید در آینده وضعیت به تعادل برسد و شاید هم تشدید ریزگردها ادامه یابد به حدی که زندگی را در منطقه دشوار کند. شاید آن موقع سیاستگذاران کشورهای منطقه به اشتباه خود پی ببرند و بازگشتی به گذشته سرزمین خود از لحاظ مدیریت منابع آبی داشته باشند. هیچ راهی به جز تغییر سبک توسعه و بازگشت چرخه های طبیعی آبی نداریم.