علی فریدونی یکی از نمایندگان برجسته و ممتاز عکاسی جنگ در دوران دفاع مقدس است. در مطالعه این تاریخچه ارزشمند، آثار او یکی از نمونه های سرآمد این ژانر از عکاسی محسوب می شود. او یک عکاس خودآموخته حرفه ای و فعال هشت سال جنگ ایران و عراق است که در زمانی کوتاه توانست قابلیت های خود را در میان نسل عکاسان بعد از انقلاب به اثبات برساند. حضور پررنگ و به وقت او در پوشش خبری اغلب عملیات جنگی در منطقه، گنجینه گران بهایی را از سلحشوری مردان جنگ و ایثار ملت فراهم آورد.
علی فریدونی یکی از نمایندگان برجسته و ممتاز عکاسی جنگ در دوران دفاع مقدس است. در مطالعه این تاریخچه ارزشمند، آثار او یکی از نمونه های سرآمد این ژانر از عکاسی محسوب می شود. او یک عکاس خودآموخته حرفه ای و فعال هشت سال جنگ ایران و عراق است که در زمانی کوتاه توانست قابلیت های خود را در میان نسل عکاسان بعد از انقلاب به اثبات برساند. حضور پررنگ و به وقت او در پوشش خبری اغلب عملیات جنگی در منطقه، گنجینه گران بهایی را از سلحشوری مردان جنگ و ایثار ملت فراهم آورد.
حضور او در خبرگزاری رسمی کمک کرد تا بتواند از محدوده های خط قرمز امنیتی در بحران های خبری عبور کند و امکان دسترسی به صحنه های کمیاب برایش فراهم شود اگر چه باید اذعان داشت اصرار و ذکاوت درونی وی در درک صحنه ها و موقعیت های حساس در توفیق این آثار به یاد ماندنی بی تاثیر نبوده است.
وی نمونه بارزی از نخستین تجربه های عکاسی معاصر ایران در ژانر ژورنالیسم جنگی است. آشکار است که ماهیت این آزمون تاریخی برای عکاسی ایران بسیار داوطلبانه جهشی، با جوهره ای آرمانی همراه بود. شاید این آزمون و ماهیت متفاوت فرهنگی اش یکی از تجربه های بی بدیل عکاسی در این نقطه از جهان باشد. لذا محتمل است زمانه اغواگر و تظاهرمابانه، نتواند تحلیل یک مولف آسیب شناس را در جامعه فعلی برتابد.
ظاهرا چشمان ما امروز با عکس های جنگ آشنا شده است تا جایی که دیگر آن ها را نمی بیند، زیرا به آن ها عادت کرده و همان گونه که هیچ چیز آشنا را در محیط مان نمی بینیم، قادر نیستیم حقیقت دگرگون شده دیگری را در عکس ها درک کنیم. داشتن خاطره جمعی از صحنه های جنگ موجب شده این آثار تاثیرات خود را در چشمان مان از دست بدهند، ما فقط به چیزهایی نگاه می کنیم که ما را دگرگون کند!
باید صادقانه اعتراف کنیم که عکس های دفاع مقدس، به مخاطبانی در آینده چشم دوخته اند تا فارغ از هر گونه خاطره به این آثار نظر کنند. آن هایی که در آینده بر اساس نیازی هوشمند برای نسل شان نیازمند یک الگوی رفتاری در عملکرد خود هستند. عکس ها به واکنش ما رفتار می بخشند، اما وقتی مخاطب عکس حساسیت انسانی خود را در آلودگی ذهنی و اجتماعی از دست بدهد، دیگر دیدن ارزشمندترین عکس ها او را تحریک نمی کند. گاهی عرصه تظاهر تکریم ها و تجلیل ها بر ارزش های ذاتی این آثار حجابی سنگین بر می کشد. ما چرا به عکس های جنگ نگاه می کنیم؟ چون دیدن آن ها به ما کمک می کند که برای آینده در امان بمانیم. آن ها آگاهی تاریخی را در ما بیدار می کنند. همیشه انسانیت موجود در عکس های جنگ از یک کیفیت قهرمانی برخوردار است این قهرمانی نتیجه همکاری و برخورد هم زمان دوربین و عکاس است.
لی فریدونی سعی می کند رفتار مکانیکی دوربین عکاسی را با اراده انسانی و شاید احساس خود کنترل و تابع کند. در نگاه به عکس هایش با یک وجه مفهومی روبرو می شویم چون عکاس در این تصاویر نه تنها به صحنه های پیش روی می پردازد بلکه در عین حال به ارزش گذاری مفهومی آن ها اصرار می ورزد و سعی می کند با مجموعه عکس هایش فرهنگ قابل فهمی را برای درک کلمات مقدس هم چون ایثار، شجاعت و ایمان از طریق مشاهده این آثار به ما ارزانی دارد.
جهان عکس های او اختیاری، آگاهانه و انسانی به نظر می رسد. آثار او تفاوت آشکار لحظه جادویی عکاسی شده و لحظات دیگر جاری زندگی را برایمان برملا می کنند. وقتی در یکی از عکس هایش رزمنده ای با چشمان مغموم و گریان کارت به جا مانده از دوست شهیدش را به سوی دوربین نشانه می رود، تمام این لحظه متعلق به عکاسی است که بر اساس اراده او از زندگی، جدا شده و در مقابل چشمان تاریخ می ایستد.
آدم های مقابل دوربین علی فریدونی در این عکس معروف به ما می گویند آن ها در لحظاتی پیش در فاصله ای نزدیک، هم رزمشان را از دست دادند. بر چهره همگی شان بهت و اندوه نشسته است اما تعمدا در نگاه شان به افتخاری بزرگ، اصرار می ورزند این دوگانگی راز بسیاری از عکس های جنگ است که در آثار علی فریدونی ملموس تر می شود.
عکس های او ما را متقاعد می کنند که قدرت دارند، گواهی حقیقی باشند برای تاریخ این سرزمین و به منزله چشمی است در مقابل واقعیت جنگ، که هرگز بسته نمی شوند!
محسن راستانی
کتاب علی فریدونی
از مجموعهی عکاسان جنگ
دفاع مقدس(1359-1367)
نشر انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس
چاپ اول: 1393، تهران، 248 صفحه، مصور، قیمت چهل هزار تومان
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: