آیت‌الله بروجردی در یک نگاه(2)
ابعاد وجودی و شخصیتی آیت‌الله بروجردی در بخش‌های مختلف معنوی، فقهی، اخلاقی و... زبانزد بوده است، به نوعی که ایشان برای جلوگیری از خشم، با خود نذر کرده بود که اگر خشم بر او غلبه کرد، یک سال مستمر به جز روزهای حرام روزه بگیرد که یک بار نیز این کار را انجام داد.
به گزارش خبرگزاری بسیج از قم، درباره شخصیت نورانی آیت‌الله آقا سید حسین طباطبایی بروجردی ، باید کتاب‌ها نوشته شود؛ اما در این نوشتار بر آنیم تا به مناسبت سالگرد آن یگانه مرجع دوران، مروری گذرا بر مهم‌ترین ابعاد وجودی و شخصیتی آن مرجع عظیم بیندازیم.
* مکتب فقهی کم نظیر و درس شورانگیز
شرح این مبحث به مثنوی هفتاد من کاغذ نیاز دارد، چراکه مجلس درس آیت‌الله بروجردی برای قریب به اتفاق حاضران، آنقدر نکته و خاطره و ایده در خود داشته است که هنوز هم پس از گذشت بیش از نیم قرن از ارتحال آن فقیه نوآور و نواندیش، از آن به نیکی یاد می‌کنند.
بدیهی است بخشی از این دوراندیشی فقهی، مربوط به استعداد ذاتی و کوشش تحصیلی آن عالم عامل بوده است. در این باره می‌توان به تسلط شگرف معظم له بر منابع روایی اهل سنت اشاره کرد که بارها با حضور ذهن مثال زدنی خود، پاسخ آنان را از طریق منابع خودشان داده است؛ به طور مثال ایشان در یکی از مباحثات و در پاسخ شفاهی به یکی از علمای اهل سنت درباره حج می‌فرماید: شما برای روشن شدن مطلب به «سنن ابی داوود» باب حجه النبی حدیث شماره 1905 که سند حدیث هم از طریق شما صحیح است مراجعه کنید تا معلوم شود که حج ما مطابق سیره پیغمبر است یا حج شما.
* معنویت مثال زدنی
در این باره نیز حکایات فراوانی وجود دارد که به نقل دو مورد بسنده می‌شود: یکی از شاگردان ایشان که فرزند طلبه‌اش بیمار بود، برای اعزام فرزندش به تهران برای معالجه، نزد معظم له می‌آید تا استخاره بگیرد. استخاره این آیه می‌آید: «اتی امر الله فلا تستعجلوه ...»، آیت‌الله بروجردی براساس این استخاره می‌فرماید: این بیمار به زودی دار فانی را وداع می‌گوید و بردن ایشان به تهران، فایده‌ای ندارد.
فردای آن روز، طلبه جوان از دنیا می‌رود و وقتی این مطلب را به اطلاع آیت‌الله بروجردی می‌رسانند، ایشان برای تسلای شاگرد داغ‌دار خود، بر جنازه فرزندش نماز می‌خواند و می‌فرماید: خداوند در بهشت منازلی به نام «بیت الحمد» دارد که مخصوص پدران و مادرانی است که در دنیا فرزند خود را از دست داده و صبوری کرده باشند.
همچنین درباره معنویت والای آن مرجع معظم همین بس که برای جلوگیری از خشم با خود نذر کرده بود که اگر خشم بر او غلبه کرد، یک سال مستمر به جز روزهای حرام روزه بگیرد. بر این اساس، ایشان یک بار به این نذر خود عمل کرد و یک سال روزه گرفت.
* مبارزه عملی با غلوّ
در این موضوع می‌توان به سه حکایت اشاره کرد. حکایت نخست درباره یک منبری است که روی منبر و در حضور ایشان از این نکته سخن می‌گوید که خداوند متعال در شب معراج، بر سر امام حسین (ع) دست کشید! ایشان پس از شنیدن این نکته از آن منبری و با همه علاقه شدیدی که به اهل بیت(ع) داشت، فرمود: همه بدانند که این حدیث درست نیست.
حکایت دوم در این موضوع به یکی از تشرفات ایشان برای زیارت حضرت ثامن‌الحجج(ع) مربوط است. نقل می‌کنند که معظم له در حال ورود به حرم امام رضا(ع) بود که آخوندی به عنوان احترام به امام هشتم(ع) به سجده می‌افتد! ایشان با دیدن این صحنه به شدت ناراحت می‌شود و عصای خود با محکم بر پشت آن آخوند فرود می‌آورد و می‌فرماید: این چه کاری است که می‌کنی؟! با این عملت مرتکب دو گناه شده‌ای؛ یکی سجده برای غیر خدا و دوم اینکه روحانی هستی و این عمل تو سبب می‌شود که مردم فکر کنند این کار درست است و آنان هم به تبعیّت از تو، این کار را تکرار کنند.
باید گفت که آیت‌الله بروجردی در زمینه غلو درباره خودشان هم بسیار حساس بود. آیت‌الله صافی گلپایگانی، یکی از شاگردان آن بزرگوار نقل می‌کند که در مجلسی در منزل آیت‌الله بروجردی، ناگهان شخصی با صدای بلند گفت: برای سلامتی امام زمان(ع) و آیت‌الله بروجردی صلوات. ناگهان ایشان که در حیاط منزل بودند فرمودند: این که بود که اسم مرا در کنار نام مبارک امام زمان(ع) آورد؟ این مرد را بیرون کنید و دوباره به خانه راهش ندهید.
*صاحب بصیرت و هوشیاری بویژه در صدور فتوا
درباره هوشیاری ایشان در صدور فتوا می‌توان به ماجرای تصمیم شاه برای ازدواج با یک دختر ایتالیایی اهل کتاب استناد کرد. در این زمینه، دربار می‌دانست که آیت‌الله بروجردی برخلاف مشهور علما و مراجع شیعه، ازدواج با اهل کتاب را جایز می‌داند. این بود که وقتی شاه این تصمیم را گرفت، دربار خواست تا با استفتا از دفتر آیت‌الله بروجردی و داشتن دست‌خط فتوای ایشان، اعتراض‌های احتمالی بعدی را خنثی کند. آیت‌الله بروجردی اما در پاسخ به این استفتای دربار، با هوشیاری تمام مکتوب فرمود: مشهور بین اعاظم فقهای امامیه، حرمت ازدواج با کتابیه است.
حکایت دوم در این باره هم، رد درخواست دربار شاه برای اقامه نماز آیت‌الله بروجردی بر جسد رضا شاه است. نقل است که محمدرضا پهلوی برای این امر، سه نفر را به محضر آیت‌الله بروجردی فرستاد تا ایشان را نسبت به این امر راضی کنند که البته موفق نشدند؛ همچنین توطئه محمدرضا در انتقال جسد رضا شاه به قم برای در تنگنا قرار دادن علما و مراجع در اقامه نماز میّت، با خروج چند روزه آیت‌الله بروجردی و سایر علما از قم ناکام ماند.
* احترام حداکثری به علما و طلاب
حکایت نخست در این زمینه، نامه علما و مردم تبریز به آیت‌الله بروجردی و درخواست رساله است. این نامه در زمانی ارسال شد که آیت‌الله بروجردی در بروجرد ساکن بودند. در نامه علما و مردم آذربایجان به این نکته اشاره شده بود که تحقیقات نشان می‌دهد که آیت‌الله بروجردی اعلم است و به همین دلیل خواستار آن بودند تا ایشان رساله خود را برای مردم آذربایجان ارسال کند.
آیت‌الله بروجردی اما در پاسخ این درخواست فرمود: من از الطاف آقایان متشکرم؛ اما امروز عَلَم اسلام به دست آقا سید ابوالحسن اصفهانی است و باید از ایشان تقلید کرد. بر همه لازم است که این پرچم‌دار را حفظ و از ایشان تبعیّت کنند.
ایشان همچنین به شاگردان خود به خصوص به طلاب جوان مستعد هم احترام می‌گذاشت، نقل است که وقتی شاگرد جوان ایشان سید موسی صدر(امام موسی صدر) در درس اشکال می‌کرد، ایشان می‌فرمود: سکوت کنید تا ببینیم آقا چه می‌گویند.
در عین حال نقل است که عالم بانفوذی اهانتی به ایشان کرد و آیت‌الله بروجردی اصلاً واکنش نشان نداد. البته آن فرد با این اهانت، موقعیت اجتماعی خود را از دست داد و برایش بسیار گران تمام شد. پس از آن است که آن فرد تلاش می‌کند تا با وساطت برخی، برای دست‌بوسی و معذرت‌خواهی به محضر آیت‌الله بروجردی برسد. وقتی آیت‌الله بروجردی از این تصمیم مطلع می‌شود، می‌فرماید: از دفترشان وقت بگیرید تا ما به دیدن ایشان برویم!
اینگونه است که باید آیت‌الله بروجردی را یکی از مفاخر شیعه در همه اعصار نامید؛ شخصیتی سترگ که البته خود را بزرگ نمی‌پنداشت. آیت‌الله شیخ علی پناه اشتهاردی نقل می‌کند که ایشان روزی در درس فرمودند: هرکس درس می‌خواند به قصد اینکه به مقامی که من دارم برسد، سفیه است؛ سفیه!
و امشب، دوستداران و شاگردان آن مرجع معظم، پس از نماز جماعت مغرب و عشا در مسجد اعظم قم، پنجاه و هفتمین سالگرد ارتحال او را گرامی می‌دارند و تلاش می‌کنند تا همواره نگاهبان زندگی پر برکت 88 ساله آن فخر زمان باشند.
حسن شیخ حائری
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: