به گزارش خبرگزاری بسیج، هند یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران است و بخش قابل توجهی از نفت مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند.

ایران پس از عراق و عربستان سومین کشور تامین کننده نفت هند محسوب شده و روابط دو کشور در دیگر ابعاد اقتصادی نظیر طرح توسعه بندر چابهار و یا حتی توسعه میدان گازی فرزاد ب باعث شده هندی‌ها در همراهی با آمریکا در تحریم نفتی ایران بر سر دو راهی قرار گیرند.

آمریکا در روز 8 می به طور رسمی از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و اعلام کرد تحریم‌های نفتی علیه ایران را با شدت بیشتری باز می‌گرداند.

نمایندگان آمریکا با سفر به کشورهای مختلف در تلاش هستند تا مقامات این کشورها را متقاعد کنند که خرید نفت از ایران را به شدت کاهش داده و حتی به صفر برسانند.

یکی از کشورهای هدفی که نیکی هیلی به عنوان نماینده آمریکا به آن سفر کرد هند بود. در این سفر آمریکا از هند خواست تا واردات نفت از ایران را به صفر برساند که البته هند در این زمینه دو موضع متفاوت را درپیش گرفت.

دولت هند از طرفی گفت که تنها از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه کشورها تبعیت کرده و مواضع یک‌جانبه دولت‌ها علیه دیگر کشورها برای هندی‌ها ملاک عمل نخواهد بود و دولت هند بر مبنای منافع خود عمل خواهد کرد.

اما از سوی دیگر دولت هند به پالایشگا‌ه‌های این کشور دستور داده است که خود را برای کاهش شدید واردات نفت از ایران و یا قطع کامل خرید نفت از این کشور آماده کند.

*افکار عمومی هند پیگیر استقلال سیاسی دولت مودی

به گزارش وایر، کی سی سینگ، سفیر سابق هند در ایران، طی مصاحبه‌ای درباره تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران و موضع هند در این باره در کنار تاثیر این تحریم‌ها در امنیت انرژی هند با اشاره به مقاله‌ای که اخیرا در روزنامه تهران تایمز و به عنوان "آیا رئیس‌جمهور آمریکا سکان سیاست خارجی هند را در دست گرفته است"، گفت: هند باید یک سیاست خارجی مستقل را در پیش گیرد. به نظر من احزاب مخالف و افکار عمومی به هیچ دولتی در هند اجازه نمی‌دهند که پیرو سیاست‌های آمریکا یا هر کشور دیگری باشد.

این کارشناس هندی افزود: شرایط برای نارندرا مودی، نخست‌وزیر کنونی هند، در این زمینه حتی پیچیده‌تر است چرا که وی مواضع ملی‌گرایانه سخت‌تری از خود در افکار عمومی نشان داده و همین امر شرایط وی را برای پیروی از سیاست‌های دیکته شده از سوی دیگر کشورها دشوارتر می‌کند، و مردم و کنگره هند در این زمینه سیاست‌های مودی را با دقت دنبال می‌کنند.

وی گفت: تیتر روزنامه تهران تایمز به نوعی یک سینگال برای طرف هندی است. وزیر امور خارجه ایران اخیرا به هند سفر کرده و با همتای هندی خود دیدار کرد و به فاصله نزدیک از این دیدار نیکی هیلی به عنوان نماینده آمریکا به هند سفر کرد.

سینگ، که سابقا سفیر هند در امارات و ایران بوده است،  ادامه داد: به طور قطع نیکی هیلی با یک برنامه به هند آمد و این سفر یک دیدار ساده با نخست‌وزیر مودی نبود.

سفیر سابق هند در ایران گفت: از جمله موضوعاتی که نیکی هیلی برای گفت‌وگو با مقامات هندی به این کشور سفر کرد می‌توان به رابطه هند با روسیه، آینده رابطه این کشور با ایران، و همچنین روابط اقتصادی بین آمریکا و هند اشاره کرد.

این سیاستمدار هندی تأکید کرد: هیلی در این سفر سعی کرد تا در زمینه‌های مرتبط با این سه موضوع با مقامات هندی گفتگو کرده و خواسته‌های آمریکا را دنبال کند. این سفر از این جهت هم مهم بود که می‌تواند پیش زمینه برگزاری دیدار وزرای دفاع و امور خارجه دو کشور با یکدیگر موسوم به مذاکرات "2+2" در آینده نزدیک باشد.

سینگ تاکید کرد: دیدار وزرای هندی با وزرای آمریکایی دو بار به تعویق افتاده است و سفر هیلی می‌تواند مقدمه برگزاری این نشست بین دو کشور باشد. البته سفر هیلی می‌تواند حامل پیامی به طرف هندی  به عنوان ابزاری برای بالا بردن فشار علیه دهلی‌نو مورد استفاده قرار گیرد، ما باید صبر کنیم تا واکنش هندی‌ها به این سفر را در  آینده ببنیم.

*هند باید به جای مقابله با آمریکا از آنها بگریزد

وی در پاسخ به این سوال که آیا هند باید در برابر فشارهای آمریکا سرخم کند یا خیر؟ گفت: رویکرد منطقی در این باره این است که چگونه هند بتواند از تبعیت و تسلیم شدن در برابر این فشارها طفره رفته و به جای مقابله با آنها از این فشارها بگریزد. ما نباید تسلیم شویم اما در عین حال شناخت درست نسبت به رویکردترامپ و عملکرد وی در تعامل با همسایگان آمریکا و کشورهای عضو G7 نشان می‌دهد به اصطلاح یک "روش ترامپی" در این زمینه وجود دارد که شامل برخورد جدی و حمله به مخالفان می‌شود.

این سیاستمدار هندی افزود: اگر شما بدانید که ترامپ چگونه عمل می‌کند و چگونه می‌توانید به جای مقابله از آن فرار کنید و منتظر شوید که وی درگیر مشکلات دیگر شود، دیگر نیازی به تسلیم شدن نخواهد بود.ترامپ هم اکنون با مشکل شرمندگی و سرخوردگی در مذاکره با کره شمالی مواجه است و اگر طرف کره‌ای از اجرای خواسته‌های آمریکا عقب نشینی کند و به اعتبار ترامپ ضربه بزند معلوم نیست ترامپ در اجلاس آینده ناتو چه اقدامی خواهد کرد. آیا ترامپ تمام مذاکرات را نابوده کرده و یا سیگنالی منفی از طریق ناتو به کره شمالی خواهد داد؟

این سفیر سابق هند در ایران افزود: ترامپ پس از دیدار با رهبر کره شمالی بلافاصله برنامه دیدار با پوتین را ریخت. بنابراین وی سرگرم برنامه‌های خود است و زمانی که درگیر این برنامه‌هاست بهترین موقع برای تعامل هند با دولت آمریکا است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا هند انتخاب‌های گوناگونی در برابر فشارهای آمریکا برای کاهش واردات نفت از ایران و رساندن آن به صفر دارد؟ گفت:من نمی‌دانم که هند چگونه می‌خواهد این کار را انجام دهد اما ما نمی‌توانیم آنطور که چین در پیش گرفته به تعامل با ایران ادامه دهیم، چرا که میزان واردات و صادرات بین  چین و ایران تقریبا برابر است و همانقدر که چین از ایران نفت وارد می‌کند به این کشور کالا صادر می‌کند و در این زمینه یک تعادل وجود دارد اما ارزش واردات نفت ایران توسط هند بسیار بیشتر از صادرات هند به ایران است. البته در دور قبلی تحریم‌ها وقتی تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران لغو شد هند توانست برای پرداخت پول نفت ایران از کانال‌های بانکی استفاده کند.

*شرکت‌های منطقه به تعامل با ایران ادامه خواهند داد

سینگ افزود:‌دلیل ندارد که ما شرکت‌های دولتی و بزرگ خود را درگیر تعامل با ایران در زمان تحریم‌ها کنیم و می‌توانیم با ایجاد شرکت‌های ثالث مشکل تعامل با ایران را تا حدودی حل کنیم. من مطمئنم که برخی شرکت‌های حاضر در کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی شرکت‌های فعال در کشورهای متحد آمریکا از جمله امارات به سیاست‌های این کشورها در قبال ایران پایبند نخواهند بود و روابط خود را با جمهوری اسلامی ادامه خواهند داد، چرا که آنها این موقعیت را از دست نخواهند داد.

*گریز از تحریم‌های قبلی سختتر بود

وی که هم اکنون یک  نظریه‌پرداز و تحلیلگر در روابط خارجی هند است، در پاسخ به این سؤال که در دور قبلی تحریم‌ها هند تحریم‌های ایران را دور زد، آیا دور جدید تحریم‌ها متفاوت از دور قبلی خواهد بود؟ گفت: در دور قبلی تحریم ها، شورای امنیت سازمان ملل در سال 2006 تحریم‌ها را علیه ایران وضع کرد و شرایط برای ما در آن دور بسیار سخت‌تر بود چرا که ما همواره مدعی .هستیم که از تصمیمات سازمان ملل تبعیت خواهیم کرد، اما ما از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه کشورها  تبعیت نخواهیم کرد.

*تنها مشکل تحریم‌های کنونی این است که ترامپ مصر به اجرای آن‌هاست

سفیر سابق هند در ایران گفت: مشکل تحریم‌های کنونی این است که شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کرده و آمریکا دیگر نخواهد توانست شورای امنیت را دوباره متقاعد کند که تحریم‌های ایران را بازگرداند چرا که چین و روسیه با این مسئله موافقت نخواهند کرد. بنابراین هیچ تحریم سازمان مللی نخواهد بود. تنها مشکل این است که کسی که می‌خواهد تحریم‌های آمریکا را اعمال کند، ترامپ است و ویسابقه طولانی در اعمال سیاست‌های یکجانبه آمریکا به صورت قلدرمآبانه در جامعه بین‌الملل دارد و کشورهای دیگر را مجبور کرده است تا از آمریکا تبعیت کنند.

سینک ادامه داد:‌ما در گذشته توانستیم دولت آمریکا را متقاعد کنیم که در حوزه‌های مختلف برای تحریم‌های ایران مستثنی قائل شوند. ما می‌توانستیم به دولت‌ آمریکا به طور منطقی توضیح دهیم که در پروژه‌هایی نظیر توسعه بندر چابهار استثنا قائل شوند.

وی ادامه داد: روابط ایران با هند از سال 2003 دگرگون شد چرا که در عین حال که ایران NPT را امضا کرده بود و آمریکا فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را غیرقابل قبول می‌دانست، هند از امضای NPT سرباز زده اما آمریکایی‌ها با ما قرارداد هسته‌ای امضا کردند و همین مسئله باعث فاصله گرفتن دو کشور از یکدیگر شد.

*اهمیت هند برای آمریکا کاهش یافته است

سینک معتقد است: ترامپ دیگر اهمیتی که دو دولت گذشته در آمریکا برای هند قائل بودند، قائل نیست و وی اولویت‌های جدیدی دارد که در این اولویت‌ها هند از اهمیت پایین‌تری برخوردار است. این نگاه همواره وجود دارد که هند هیچ گاه نمی‌تواند متحد آمریکا باشد. چرا که هند در کمربند مسیحی آمریکا که شامل اروپاست، نیست و یا مشمول کشورهای متحد کوچک نظیر امارات که به آمریکا نیازمند است، نمی‌شود. چرا که این کشورها هیچ گاه نمی‌توانند به عنوان رقیبی برای آمریکا مطرح شوند و توسعه این نگاه که هند و آمریکا روابط خاصی دارند، اشتباه است. ما همواره در مسائل گوناگون با آمریکایی‌ها اختلافات جدی داریم.

وی گفت: در رابطه با آمریکا حتی اگر ما در 80 درصد موضوعات مواضع یکسان داشته و تنها در 20 درصد موضوعات اختلاف نظر داشته باشیم آن 20 درصد اهمیت خواهد داشت و نه 80 درصد مواضع مشترک، و این مسئله به خصوص در مورد شخصی مثل ترامپ جدی‌تر خواهد بود.

سینگ در پاسخ به این سوال که تحریم‌های ایران چگونه می‌تواند سیاست‌های هند در قبال افغانستان و آسیای میانه به خصوص در موضوع توسعه بندر چابهار را تحت تاثیر منفی قرار دهد؟ گفت: ببینید چیزی که ما در روزنامه‌ها می‌خوانیم حاکی از آن است که آمریکایی‌ها اهمیت توسعه بندر چابهار را برای هند درک خواهند کرد اما نمی‌دانیم واقعا آنها این کار را می‌کنند یا نه؟ اما سؤال این است که آیا ایرانی‌ها هم نگاه مشترکی در این زمینه با هندی‌ها دارند یا نه؟ آیا ما می‌توانیم به ایرانی‌ها بگوییم متاسفیم و نمی‌توانیم از شما نفت بخریم چرا که می‌خواهیم آمریکایی‌ها را خوشحال کنیم، اما لطفا به ما اجازه دهید بندر چابهار را توسعه دهیم؟ اگر چنین باشد شما ایران را درک نکرده‌اید.

*ایران بر اساس اولویت‌های استراتژیک عمل می کند

سفیر سابق هند در ایران تأکید کرد: ایران کشوری است که دولت آن همواره بر مبنای اولویت‌های استراتژیک و نه اولویت‌های اقتصادی تصمیم‌گیری می‌‌کند.

وی ادامه داد: بنابراین اگر شما با چنین رویکردی به سراغ ایرانی‌ها بروید، با استناد به تیتر روزنامه تهران تایمز آنها به ما این سیگنال را می‌دهند که  اگر شما نفت ما را نمی‌خرید چرا ما باید بگذارم شما کاری که می‌خواهید، انجام دهید. بنابراین اگر شما به سمت درخواست از آمریکایی‌ها برای مستثنی شدن از تحریم‌های نفتی علیه ایران نروید دلیلی ندارد که ایرانی‌ها چنین استثنایی برای شما در زمینه توسعه بندر چابهار در عین توقف واردات نفت از ایران قائل شوند. آنها توسعه بندر چابهار را نگه داشته و از شما می‌خواهند که بروید و از آمریکایی‌ها بخواهید تا برای شما استثنا قائل شوند.

سینک می‌گوید: هند از سال 2003 به بعد از ایران فاصله گرفته و همکاری دوطرف به خصوص در حوزه افغانستان همواره رویکردی تاکتیکی بوده است. نگاه دوگانه آمریکا در موضوع هسته‌ای برای ایران و هند که در حالی که ایران را از داشتن انرژی هسته‌ای علیرغم امضای NPT منع می‌کرد و از طرف دیگر در حالی که هند NPT را امضا نکرده بود با این کشور قرارداد هسته‌ای امضا کرده بود باعث شد ایران و هند از یکدیگر فاصله بگیرند. ما هیچ وقت از 2003 به بعد از رئیس‌جمهور ایران دعوت نکردیم که به هند سفر کند و نخست‌وزیر هند نیز به ایران نرفت. ما تا پیش از سال 2003 روابط خوبی با ایران داشتیم و سران دو کشور سالانه به کشور مقابل سفر می‌کردند.

وی ادامه داد:‌اما پس از سال 2003 ما از احمدی‌نژاد دعوت نکردیم به هند سفر کند.

*اهمیت توسعه بندر چابهار برای هند

سینگ درباره اهمیت توسعه بندر چابهار برای هند گفت: توسعه این بندر از منظر ایرانی‌ها آنگونه که برای هند مهم است، اهمیت ندارد اما اتفاقی که باید می‌افتاد این بود که ایرانی‌ها یک مساحت گسترده از زمین چابهار را در اختیار ما قرار می‌دادند تا ما بتوانیم با ایجاد تاسیسات در این بندر و احتمالا تولید، مونتاژ، انبارداری و ارسال کالا به افغانستان یا آسیای میانه برای ایجاد ارزش افزوده از این بندر استفاده کنیم اما هم اکنون تنها دو ترمینال در اختیار هند قرار گرفته و این مسئله دسترسی هند به افغانستان را در حدود 200 کیلومتر نزدیک‌تر می‌کند.

به نظر سینک ایجاد ترمینال‌ها خیلی کاربردی نیستند و هند برای استفاده خوب از چابهار باید در این منطقه یک منطقه ویژه اقتصادی ایجاد کند که البته ایرانی‌ها با این حجم درخواست هند مخالفت کردند.

این سیاستمدار هندی گفت: باید توجه داشت که این بندر نمی‌تواند آنگونه که بندر گوآدار پاکستان برای چین هم از نظر نظامی و هم از نظر تجاری اهمیت دارد، برای هند اهمیت داشته باشد چرا که علیرغم صدور مجوز از سوی دولت ایران برای هندی‌ها در راستای ساخت دو لنگرگاه، آنها به هیچ وجه اجازه پهلو گرفتن کشتی‌های جنگی هند در این بندر را نخواهند داد بنابراین این بندر از نظر نظامی برای هند استراتژیک نیست.

از سوی دیگر ایرانی‌ها از چین و پاکستانی‌ها هم برای استفاده از این بندر دعوت کردند و در تلاش هستند تا بهترین بازدهی را از محل طرح توسعه چابهار به دست آورند و حتی از اتصال این بندر به سیپک سخن می‌گویند که به طور مستقیم به چین مربوط می شود.

وی در پاسخ به این سؤال که چندین کشور از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپا به دنبال دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران هستند، آیا هند نباید به دنبال دور زدن تحریم‌های آمریکا باشد تا بتواند راه‌های گوناگون تعامل با ایران را بیابد و به این روند ادامه دهد؟ گفت: هند باید در تعامل با آمریکا خطوط قرمز خود را مشخص کند و به نظر من این موقعیت خوبی برای آزمون این خطوط قرمز خواهد بود. نباید فراموش کنیم که دولت روحانی هم اکنون در حال تلاش برای نجات زندگی سیاسی خود است چرا که جناح‌های دیگر روحانی را مسئول توافق با آمریکا می‌دانند و می‌گویند شما پای مذاکره با آمریکایی‌ها رفتید و ببینید چگونه آنها از توافق هسته‌ای خارج شده است.

وی ادامه داد:‌ در حال حاضر صحبت از نجات توافق هسته‌ای است و می‌گویند اتحادیه اروپا از آن حمایت خواهد کرد. اینکه آیا اروپایی‌ها بتوانند در این زمینه مقابل آمریکا بایستند یا خیر، من نمی‌دانم احتمالا هم نتوانند اما روحانی به اروپا سفر کرده است و اگر ترامپ به اروپا سفر کرده و شکاف‌ها میان اعضای ناتو را بیشتر کند این فرصت به وجود خواهد آمد حتی اتحادیه اروپا در روابط خود با آمریکا خطوط قرمز تعیین کند و وقتی تعدادی از کشورها اقدام به ترسیم خطوط قرمز در روابط با آمریکا کنند این فرصت برای هند به وجود خواهد آمد تا انتخاب‌های گوناگون خود در برابر آمریکا را مورد بررسی قرار دهد چرا که هند نمی‌تواند در عین پیروی از سیاست‌های آمریکا انتظار داشته باشد طرف مقابل نیز به تعامل با هند ادامه دهد.

*جنبش عدم تعهد برای مقابله با فشارهای آمریکا شکل گرفت

سینک گفت:‌ در این شرایط شما باید انتخاب کنید و دولت‌های پیشین به همین خاطر اقدام به ایجاد جنبش عدم تعهد کردند. آنها به ما یاد دادند وقتی شرایط دو قطبی است باید به سمت یک طرف ثالث رفت و بنابراین ما همواره گفته‌ایم که ما خواهان یک جهان چند قطبی هستیم.

این سفیر سابق هند در ایران ادامه داد: جهان چند قطبی همواره بهترین است. در یک جهان چند قطبی شما نخست باید به عنوان یک قطب عمل کنید در غیر این صورت با شما به عنوان یک قطب در جهان رفتار نخواهد شد.

*ترامپ توانسته بین شواری همکاری خلیج فارس شکاف ایجاد کند

وی در پاسخ به این سؤال که آیا تحریم‌های آمریکا علیه ایران توازن سیاسی هند در برابر کشورهایی نظیر ایران در یک سو و آمریکا،‌ عربستان و امارات در سوی دیگر را به هم خواهد زد، گفت: همانطور که شاهد هستید به فاصله کمی از حضور نیکی هیلی در هند شاهد سفر وزیر امور خارجه امارات به هند بودیم و در این دیدار قرارداد ساخت یک پالایشگاه با همکاری سعودی‌ها انجام شد. چیزی که آنها به ما می‌گویند این است که شما نفت می‌خواهید و ما به شما نفت می‌دهیم. شما درباره امنیت انرژی سخن می‌گویید و ما نفت شما را تامین می‌کنیم، این چیزی است که سعودی‌ها و اماراتی‌ها به ما می‌گوید. ترامپ توانسته شورای همکاری خلیج فارس را از هم گسسته کند.

وی ادامه داد: بین شیعه و سنی همواره یک شکاف بوده است اما هم اکنون شاهد شکاف در میان کشورهای حوزه خلیج فارس هستیم و می‌بینیم ایران، ترکیه و قطر در یک سو و دیگر کشورهای عربی به اضافه آمریکا در طرف دیگر قرار دارند و کشورهایی نظیر عمان در تلاش هستند تا در این زمینه با توازن عمل کنند. کویت و بحرین نیز سکوت اختیار کردند.

بنابراین ترامپ توانسته طرح ایجاد شکاف بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را با موفقیت اجرا کند و در حال حاضر شاهد شکاف جدی بین کشورهای حوزه خلیج فارس هستیم. با این اوصاف شرایط برای هند در راستای ایجاد یک توازن بین این کشورها سخت‌تر شده است و هند نباید به یک طرف بیش از طرف دیگر نزدیک شود.

*باید در برابر ترامپ خط قرمز بکشیم

وی می‌گوید: شما باید در برابر قلدری مانند ترامپ خطوط قرمز بکشید و نباید از سیاست‌های وی پیروی کنید. در چنین شرایطی یک کشور قلدر با دیگر کشورها نیز به مشکل می‌خورد. بنابراین در این زمان قدرت‌های جهانی در حال تجدید ساختار هستند تا بتوانند با "پدیده ترامپ" مقابله کنند. این شرایط تا ماه نوامبر آینده شفاف‌تر خواهد شد چرا که برگزاری انتخابات پیش رو در آمریکا سیاست‌های آتی دولت ترامپ را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگر مردم آمریکا دوباره از جمهوری‌خواهان حمایت کنند ما شاهد اجرای سیاست‌های ترامپآنگونه که هم اکنون شاهد هستیم برای دو سال بعد خواهیم بود اما اگر مردم به دموکرات‌ها رأی دهند آن موقع ما شاهد بهبود اوضاع خواهیم بود. تا آن موقع نمی‌توان سیاست متوازنی  در این زمینه اتخاذ کرد.

سجاد زمانی علیشاه