به گزارش خبرگزاری بسیج،چزابه منطقه‌ای است در شمال غربی استان خوزستان كه از شمال به منطقه فكه، از جنوب به شهر بستان، و از شرق به ارتفاعات ميشداغ محدود می‌شود.
در روز ۱۷ بهمن‌ماه سال ۱۳۶۰ حزب بعث عراق ۲ تيپ، يك لشكر و يك گردان را از نقاط مختلف به تنگه چزابه آورده و علاوه بر آن صدام دست به فتوای شرعی زد. در اين ميان دامنه دعوت از مردم عراق حتی تا يكی از استاديوم‌های بصره هم كشيده می‌شود. لذا حزب بعث صدام موفق می‌شود، حدود ۱۰ هزار نفر را جمع‌آوری و بعد از آموزش به‌صورت تيپ روانه ميدان چزابه كند.
بنابراين حزب بعث عراق با فراخوان خود، اين افراد را به منطقه تنگه چزابه به‌منظور حمله سنگين با هدف جلوگيری از عمليات فتح‌المبين آماده كرد. هدف از اين اقدامات صدام، به هم ريختن سازماندهی نيروهای اسلام برای جلوگيری از عمليات فتح‌المبين، گرفتن زمان و عقب انداختن عمليات بود كه در اين فرصت به دست آمده بتواند سيستم دفاعی نيروهايش را تقويت كند، در صورت موفقيت در بستان، جبهه‌ی فعال جديدی را مقابل ايران گشوده و با گرفتن ابتكار عمل ايران اسلامی را در موضع انفعالی قرار دهد و فتح‌المبين به فراموشی سپرده شود.
رزمندگان اسلام در مقابله با اين اقدام در تاريخ يكم اسفند‌ماه سال ۶۰ عمليات مولای متقيان(ع) را با رمز مبارك يا علی(ع) با هدف انهدام نيروهای دشمن و خنثی كردن تحركات عراق و همچنين حفظ بستان آغاز كردند.
اين عمليات در زير آتش كم‌نظير توپ و خمپاره و حملات شديد هوايی دشمن و پس از ۱۴ روز نبرد فراموش نشدنی و كم‌نظير، شكست تلخی به عراق تحميل و نيروهای دشمن بر اثر اين شكست مجبور می‌شوند چند كيلومتر از مواضع قبلی خود عقب‌نشينی كند. حماسه تنگه چزابه چنان بود كه حضرت امام خمينی(ره) آن را الگو قرار داده و برای رزمندگان مستقر در منطقه پيام تبريك فرستادند. با اين پيام، خوشحالی بی‌حدی رزمندگان را در بر می‌گيرد و خستگی نبرد را از تن آنان خارج می‌كند.
اکنون پس از گذشت بیش از 30 سال از آن حماسه دلاورمردان یادمان شهدای چزابه در محل رشادت این رزمندگان واقع شده است. یادمانی که شاهد روزهای سختی بوده که رزمندگان در روزهای آغازین جنگ با دست خالی به نبرد بادشمن رفتند و خونشان در این تنگه به زمین ریخت و جاودانه شد.
تنگه چزابه و مزار ۸ شهيد گمنام همه ساله مورد بازديد مشتاقان و دلسوختگان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس قرار می‌گيرد. هم اكنون قرارگاه حفظ ابنيه و آثار سرزمينی دفاع مقدس خوزستان در حال طراحی و احداث يادمان و حرم ۸ شهيد خفته در اين منزل‌گاه ايثار و شهادت است.
لازم به ذكر است موزه طبيعی دفاع مقدس يادمان تنگه چزابه با شماره ۱۳۶ در آثار ملی دفاع مقدس ثبت شد.