به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج؛ سرکار خانم فاطمه عبداللهی بانوی هنرمند بسیجی زنجانی ، فعال حوزه صنایع دستی و کارآفرینی که به داستان زنذگی اش با هنر می پردازد.
خودتان را معرفی کنید؟ چند سال وارد عرصه صنایع دستی شدید؟
فاطمه عبداللهی متولد ۱۳۵۱ مسئول انجمن صنایع دستی بسیج هنرمندان استان زنجان، مدرس دانشگاه در حوزه طراحی لباس، لیسانس ادبیات، لیسانس طراحی لباس و دانشجوی ارشد صنایع فلزی دانشگاه هنر تبریز هستم. در حوزه صنایع دستی کارگاه تولید ملیله سازی دارم. ضمن اینکه آموزشگاه طراحی لباس، رودوزی‌های سنتی و چاپ‌های سنتی را انجام می‌دهم. درکنار همه این فعالیت عضو مجمع خیرین و کارشناس و داور صنایع دستی هستم.
چرا وارد عرصه صنایع دستی شدید؟
فعالیت‌های هنری ام خیلی زیاد است. ذاتا هنری و بیست سالی در حوزه صنایع دستی و عضو انجمن نقاشان کشور هستم. در حوزه صنایع دستی و در حوزه هنر‌های تجسمی سال‌ها کار کردم. هنر‌های تجسمی را وارد مقوله طراحی لباس کردم. چون از نقاشی درآمدی نداشتم به همین خاطر تغییر رشته دادم. ارشد باستان شناسی خواندم که البته نیمه کاره ماند. بعدا طراحی لباس خواندم. به صنایع دستی خیلی علاقه دارم و تزئینات لباس، جواهردوزی، رودوزی، گلدوزی صنعتی را انجام می‌دهم این هنر‌ها را در هم آمیختم حتی الان در طراحی لباسم اکسسوری‌هایی کار کردم که تا به حال کسی کار نکرد. دکمه‌های لباس‌ها را از ملیله می‌زنم.
کارگاه صنایع دستی را با چند نفر وبا چه وسایلی راه اندازی کردید؟
برای راه اندازی کارگاه ابتدا باید در میراث فرهنگی و صنایع دستی زنجان دوره گذراند، تا مجوز بدهند. بعد کارگاه تولید انفرادی ملیله را درخواست دادم؛ که سالانه حدود ۱۰ کیلو ملیله تولید می‌شود. این کارگاه با تجهیزاتی شامل دستگاه نبرد کشی، حریره کشی، پیک آتش برای جوشکاری و چیز‌هایی که برای ملیله سازی لازم است، راه اندازی شد. برای ساخت ملیله و تهیه پودر لحیم حدود سیصد میلیون تومان سرمایه اولیه لازم است تا با تهیه تجهیزات کار شروع شود.
با چه امکاناتی کارگاه را راه اندازی کردید؟
برای شروع کار کارگاه ۵۰ متری کافی است. در حال حاضر تجهیزات تولید ملیله را دارم منتها، چون کارم را به صورت گروهی انجام می‌دهم و مسئولیت‌های اجتماعی ام زیاد است، کمترسفارش می‌دهم.
کارگاه چه مقدار ظرفیت تولید دارد؟
بستگی به سفارشی است که می‌آید. ملیله ازمفتول خالص نقره با عیار ۹۹ تهیه و با انس طلای جهانی محاسبه می‌شودريال به همین خاطر نمی‌توانیم بیش از مقدار سفارش کار انجام دهیم. برای مثال برای نمایشگاه، کیلویی کار ساختیم و نتوانستیم به فروش برسانیم. البته این محصولات بازیافت دارد و می‌توانیم آب و دوباره وارد چرخه تولید کنیم. منتهای مراتب با سفارشی که داریم کار تولید می‌کنیم. حدود بیست کیلوسالانه تولید می‌شود، مگر اینکه زیورآلاتی که کار می‌کنیم کار درشت مانند گلدان و آینه شمعدان باشد که به صد کیلو هم می‌رسد.
چند کارگاه دارید؟ چند نفر مشغول به کار هستند؟
با ده نفر در این زمینه کار می‌کنم. تقریبا با پنج کارگاه در ارتباط هستم.
برنامه‌ای برای توسعه دارید؟
بله سعی کردم ملیله را در زنجان و کشور توسعه بدهم. در جشنواره بین المللی مد و لباس سال گذشته مقاله‌ای در این زمینه نوشتم. نشست تخصصی و تدریس حضوری درسالنرهمایش‌رهای برج میلاد داشتم. افراد زیادی نمی‌دانستند ملیله سازی و ملیله دوزی فرق دارد.
چرا آموزشگاه تاسیس کردید؟
علاقه داشتم خیلی از هنر‌ها را که خلاقانه بلد بودم به دیگران یاد بدهم. بدون اینکه مبلغی دریافت کنم، چندسال مربی ابتکاری مراکز فنی حرفه‌ای زنجان بودم. بعضی از هنرهایم را هیچ آموزشگاهی در زنجان آموزش نمی‌دهد.
اولین نمایندگی را در زمینه مد پایدار و مدیافت داشتم. وارد کردن ملیله به چرخه مد و لباس یک کار خلاقانه ای که دوست داشتم و اجرایی شد. در حال حاضر بدون دریافت مبلغی در دانشگاه تدریس می‌کنم. عضو هیئت علمی دانشگاه هم هستم.
چند نفر طی این چند سال آموزش دیدند؟
قبل از کرونا کارم را شروع کردم. تقریبا دوسال مجوز آموزشگاه فنی حرفه‌ای گرفتم. یکسالی است که پرقدرت شروع به کار کردم و در ۹ ماهه اول سال ۵۰ کارآموز داشتم؛ ضمن اینکه قرار داد پژوهشی با دانشگاه بسته بودم، بچه‌ها دوره کارورزی را رایگان به آموزشگاه می‌آیند. هم اکنون نیز ۱۲ نفر کارآموز دارم.
بعد از آموزش کارآموزان برنامه‌ای برای اشتغال شان دارید؟
برخی از کارآموزان با من کارمی کنند. دوخت‌های سنتی، دوخت و دوز، چاپ باسیک و نقاشی آموزش می‌بینند.
طرح آموزش ما استعداد یابی و پرورش خلاقیت و اشتغال زایی کارآموزان است. این افراد را گلچین می‌کنم و به آن‌ها کارمی دهم. ۱۲ نفرتاکنون وارد بازار کار شدند. برخی برای خودشان کار می‌کنند. بیشتر کارآموزان مشغول به کار هستند، و صاحب کسب و کار شدند.
صنعت ملیله سازی با ملیله دوزی فرق دارد؟
ملیله دوزی با ملیله‌های شکسته مخصوص جواهر دوزی است. از قدیم وجود داشت. ملیله سازی از مفتول نقره خالص، که پروسه تولید آن با آتش و کوره است.
برای خانم‌ها رشته سختی است؟
این صنعت خیلی جذاب است. با کوره کار کردن بله، سخت اس؛ ولی کارگاه‌هایی هستند که نقره را می‌خرند همان جا ذوب می‌کنند و خودتان می‌توانید مفتول کشی کنید. کسانی که توان مالی مثلا دویست میلیون تومان ندارند که کارگاه داشته باشند. نبرد و مفتول کشی را بیرون انجام می‌دهند و در کارگاه خودشان در قالب ملیله پرمی کنند.
اولویت شما در آموزش این هنر چیست؟
اولویت اولم خانم‌های خودسرپرست یا بدسرپرست هستند. در زمان کرونا که وضعیت بحرانی بود. با خانم‌های بدسرپرست و سرپرست خانوار ۲۴ هزار ماسک تولید کردیم و این کار یک نوع اشتغال زایی بود. ۲۵ نفر ماسک می‌دوختند به مراکز و دانشگاه‌ها ارسال می‌کردیم. ابتدا ماسک‌های یکبار مصرف و بعد ماسک‌های پارچه‌ای نقاشی شده تولید کردیم.
صنعت ملیله سازی بیشتر برای چه قشری و کجا کاربرد دارد؟
ملیله جزو صنایع دستی فاخراست که از زمان هخامنشیان مخصوص دربار بود و به عنوان زیور آلات استفاده می‌شد. نقره تبدیل به ملیله شد. ملیله در طلا و نقره استفاده می‌شود و در زنجان خیلی زبانزد است. سکه‌های قدیمی را دورش ملیله کار می‌کنند. در دستبند و گردنبند و کمربند کاربرد دارد، ولی در حال منسوخ شدن است و با طلا کسی ملیله کار نمی‌کند.
در همین حد توانستن دروی نقره حفظ کنند. هر قشری می‌تواند از ملیله استفاده کند. منتها کاری که انجام دادم ملیله را وارد چرخه لباس کردم. یک دکمه ملیله حدود ۵۰۰ هزار تومان است کسی که وضعیت مالی خوبی ندارد، نمی‌تواند بخرد. ملیله روی مدل لباس یا بعنوان گل سینه قابل استفاده و بهترین هدیه برای اعیاد و تولد است.
در حیطه بازرگانی فعالیت دارم. دبیر کانون زنان بازرگان زنجان هستم
خانم‌هایی که فعالیت‌های اقتصادی دارند، مخصوصاً با کسانی که در صنایع دستی جواهر دوزی، ملیله سازی، قلم زنی و چاروق دوزی فعالیت دارند در ارتباط هستم. درتمام نمایشگاه‌ها حضور داریم.
کانون زنان بازرگان به بانوان آموزش می‌دهد و از این طریق می‌توانند درنمایشگاه داخل و خارج کشور شرکت کنند و کارشان به همگان معرفی شود.
انجمن صنایع دستی شامل چه نوع هنر‌ها یی می‌شود؟
آینه کاری، سفال، سرامیک، ملیله، چرم دوزی، چاروق دوزی، رودوزی‌های سنتی، معرق، قلم زنی، چاقو، مس.
زنجان شهر صنایع فلزی است. از زمان‌های قدیم چاقو تولید می‌شد. به عنوان کلکسین قمه و قداره ساخته می‌شود، برای کشور‌های عربی صادر می‌کنند. بزرگترین دیگ‌های مسی در زنجان تولید می‌شد و الان دستی تولید می‌شود. چون زنجان مانند اصفهان شهربزرگی نیست، نمی‌تواند خودش را نشان دهد. زنجان مهد آفتابه و لگن مسی بود. مینا کاری وارد چرخه تولید مس زنجان شد. میناکاری که مال اصفهان است، ولی اصفهانی‌ها تایید می‌کنند میناکاری زنجان بسیار ظریف و زیباتر از کار اصفهان است. حتی چاقوی زنجانی به سوئیس صادر می‌شود.
صنعت ملیله سازی سال ۹۴ ثبت یونسکو شد
منشا ملیله از زنجان است. زنجان را مهد ملیله، چاقو و چاروق و مس می شناسند. یک شهر فلزی که باید در برند شهری ثبت شود. مس و چاقوی زنجان معروف است. معادن فلزی زنجان به قدری زیاد هستند که سرب و روی استخراج می‌شود از سرب و روی نقره به دست می‌آید و صادر می‌شود. شمش‌های نقره صد کیلویی را از زنجان به بیشتر کشور‌ها صادر می کنند.
فرش بیدگینه دو سال در انتظار ثبت جهانی
فرش بیدگینه مربوط به منطقه بیدگینه تنها فرشی است که به صورت خوابیده بافته می‌شود. دوسال در تلاش هستیم ثبت جهانی کنیم نتوانستیم! فرش افشاری که مربوط به بیجار و نزدیک زنجان است؛ حرفی برای گفتن دارد.
انتهای پپام/ خبرنگار زینب محمودی عالمی